Trong những ngày vừa qua, thông tin về việc nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) sử dụng cách CRISPR/Cas9 để tách các gene không mong muốn từ phôi người, tạo ra các con người biến đổi gene đầu tiên đã làm chấn động giới khoa học toàn cầu. Việc chỉnh sửa gene người có thể tạo nên những tác động mà chúng ta không lường trước được.
Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê phát biểu trong một video ông đăng tải trên YouTube hôm 25/11 rằng ông đã dùng phương pháp CRISPR/Cas9 – một công cụ chỉnh sửa gene đã kỹ thuật mạng hóa lĩnh vực di truyền học trong thập kỷ qua – để xóa một gene ở phôi người (gene CCR5) giúp trẻ em sinh ra có thể miễn nhiễm với HIV. Ông nói trong đoạn video rằng cặp song sinh được chỉnh sửa gene đã ra đời “khỏe mạnh như bất kỳ đứa trẻ nào khác” và được đặt tên là Lulu và Nana.
Nhưng, tuyên bố của ông Khuê về thí nghiệm của mình vẫn chưa được kiểm chứng. Bên cạnh đó, nhóm bệnh viện mà ông Khuê được cấp phép thí nghiệm cũng phủ nhận sự liên quan của mình.
Cộng đồng khoa học phản ứng với lời công bố này của ông Khuê bằng sự phẫn nộ và lo lắng. Thật vậy, hiện tượng không tính tới khía cạnh đạo đức của việc can thiệp vào gene người, thì việc tạo ra những thay đổi đối với gene người có khả năng gây nên những thể về sức khỏe không lường trước được.
Những gene không tồn tại riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với những gene khác, tạo ra sự hệ lụy tới các cơ quan bên trong thân thể.
“Đúng là sự chỉnh sửa mà ông Hạ Kiến Khuê đã tạo ra cho phôi thai sẽ ngăn ngừa nhiễm HIV. Thế nhưng, thắc mắc là gene CCR5 bị xóa có nhiều chức năng khác chứ không chỉ là cánh cửa cho HIV xâm nhập”, Mazhar Adli, một nhà di truyền học thuộc Đại học Y khoa Virginia cho biết.
Gene CCR5 cũng đóng vai trò trong việc ngăn ngừa vi rút Tây sông Nile, chính vì thế, tách nó ra khỏi bộ gene có thể làm một người dễ bị bệnh hơn. Đó là ý kiến của ông Feng Zhang, nhà khoa học công việc cho Viện Broad. Ông Zang là một trong các nhà khoa học tiên phong trong việc sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR.
Hơn nữa, những gene không tồn ở riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với các gene khác, tạo ra sự hệ lụy tới những cơ quan bên trong thân thể. “Việc xóa một gene đơn không chỉ làm thay đổi biện pháp những gene khác hoạt động, mà còn có khả năng thay đổi hành vi tổng khả năng của tế bào và kiểu hình của sinh vật”, ông Adli cho cho rằng. (Một kiểu hình là một đặc điểm quan sát được, chẳng hạn như màu mắt nâu mà một người có được nhờ gene).
Hồi tháng 7 vừa qua, các nhà khoa học đã công bố một báo cáo trên tạp chí Nature Biotechnology rằng việc sử dụng công nghệ CRISPR/Cas9 có khả năng tạo ra những ảnh hưởng khôn lường do vô tình thay đổi chuỗi DNA.
“Chúng ta phải dùng cách này khá thận trọng, do nó liên quan tới khá nhiều vấn đề”, Tiến sĩ Avner Hershlag, Giám đốc căn bệnh viện Northwell Health Fertility tại Manhasset, New York cho thấy. Việc tiếp cận và loại bo một gene có khả năng gây những tác động không mong muốn ở các nơi khác trong hệ gene. Nói cách khác, protein Cas9 mà các nhà khoa học muốn cắt bỏ khỏi một vị trí có khả năng di chuyển đến một vị trí khác trong hệ gene, ông Hershlag nói với tờ Live Science.
Thế nhưng các nhà khoa học rất khó nhận ra các sự thay đổi ngầm này. Chúng sẽ không rõ ràng cho đến khi đứa bé được sinh ra và ngoài ra có thể là khá nhiều năm sau nó mới phát lộ.
“Những thay đổi thường triệu chứng muộn, và những thay đổi truyền này có khả năng di truyền lại cho khá nhiều thế hệ tương lai”, ông Hershlag nói.
Hơn thế nữa còn có một khả năng gọi là nguy cơ khảm (mosaicism). Thông thường, những tế bào trong cá thể người mang cùng một bộ gene giống hệt nhau, nhưng thể khảm lại là hiện tượng mà trong đó một số tế bào, không phải tất cả, mang một sự thay đổi truyền do chỉnh sửa gen, Hershlag nói. Đây là một yếu tố có khả năng dẫn đến nhóm bệnh tật, ông nói thêm.
Cả ông Adli và Hershlag cũng chỉ ra một thực tế là, khi nói tới việc ngăn ngừa HIV, có những biện pháp an toàn hơn và dễ dàng hơn để làm điều đó. Ví dụ, biện pháp chữa bệnh PrEP (người bệnh uống thuốc hàng ngày) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV trong các thử nghiệm. Và các cách điều trị khác cũng đang được nghiên cứu và khá có triển vọng.
"Ai sẽ chịu trách nhiệm cho các đứa trẻ chỉnh sửa gene trong tương lai khi các đứa trẻ khác được chữa trị bằng một viên thuốc đơn giản và sống hạnh phúc, còn các người chỉnh sửa gen đang trải qua tất cả các hiệu ứng chưa được xác định?", ông Adli đặt vấn đề.
Tin tức khác:
Giặt chăn, gối, thảm kiểu này rất sạch và thơm
Hướng dẫn cách giặt thảm xe ôtô đúng cách tại nhà đơn giản
Tin tức Công Ty vệ sinh Hoàng Nam
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét