Bí hiểm sự biến mất của các nền văn minh cổ đại

Bất chấp nỗ lực của những nhà khảo cổ và sử gia, sự sụp đổ một số nền văn minh trong lịch sử loài người vẫn là ẩn số.

Thành Troy - hư hay thực

Câu chuyện về thành Troy được gắn liền mang 2 trường ốc của Homer: Iliad và Odyssey trong thần thoại Hy Lạp. Trong khi phần lớn những nền văn minh cổ đại để lại di tích vật chất cho hậu thế thì thành Troy được coi như 1 câu chuyện trong trí nghĩ đến của người xưa bởi trên địa cầu thời tiên tiến, người ta ko thấy vết tích của bức thành gắn liền có cuộc chiến tranh bất hủ và con ngựa gỗ huyền thoại.

Tàn tích của thành Troy

Thế nhưng theo những nghiên cứu vừa qua của những nhà sử học, thành Troy là với thật. Họ khẳng định rằng phương pháp đây hơn 3.000 năm, thành Troy nằm trên một đỉnh đồi, sắp bến cảng thông ra biển Aegae (hiện cảng này đã bị cát vùi lấp). Khi các doanh nhân Hy Lạp, Italy, người tình Đào Nha dong thuyền từ biển Aegae tới Biển Đen, họ đều ngừng chân ở Troy để tiếp tế lương thực và tiêu khiển. Các dấu vết khảo cổ học mới được phát hiện như: mảnh thuyền và cọc sắt nằm tản mác dưới những lớp đất bí quyết thành Troy (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) khoảng 4 km là bằng cớ cho thấy chiến thuyền Hy Lạp đã từng đậu ở đây trước lúc tấn công vào thành, giống như lời nói của Homer trong anh hùng ca Iliad.

Con ngựa gỗ thành Troy trong truyền thuyết.

Vì sao thành Troy biến mất? Đó là nghi vấn mà đa dạng thế hệ các nhà công nghệ mất công đi tìm câu tư vấn.

Giáo sư vật lý Amos Nur tại Đại học Stanford, Mỹ cho biết: “Chúng tôi tin rằng những thảm họa đột nhiên, đặc thù là địa chấn, đã đóng vai trò quan yếu trong sự mất tích bí ẩn của nhiều nền văn minh”. Những nhà công nghệ khác của Hiệp hội Địa vật lý Mỹ lại tăng trưởng 1 kém chất lượng thuyết hoàn toàn khác. Lúc nghiên cứu vùng phía đông Địa Trung Hải ở cuối công đoạn đồ đồng, họ cho rằng một trận động đất to mang thể là thủ phạm chính đằng sau sự biến mất của nhiều đô thị như Troy, Mycenae và Knossos. Những thành phố này đã bị quét khỏi bản đồ thế giới từ năm một.225 - một.175 trước Công nguyên. Và luận điểm này đã được Hiệp hội Địa lý, Vật lý Mỹ ủng hộ.

Văn hóa Harappa - Các pháo đài bằng đất sét nung

Một nền văn minh cổ đại nằm trong nói chung những nền văn minh Sông Ấn là một nền văn minh thời Cổ đại lớn mạnh vào khoảng thời kì từ năm hai.800 tới năm một.800 trước Công nguyên. Sử sách còn ghi nhận sự tăng trưởng cao của nền văn minh này về sự vững mạnh kinh tế, thương nghiệp, nông nghiệp, nghệ thuật, chữ viết... Nhưng nền văn hóa này đã biến mất mà nguồn cội cho tới hiện tại vẫn chưa rõ nhưng hàng loạt đền thờ được phát hiện đã chứng minh cho sự tồn tại.

Nhái thuyết phổ quát nhất là do người du mục Arian (tiếng Anh: Aryan) xuất hiện và đánh chiếm. Kém chất lượng thuyết thứ 2 được rộng rãi người chấp thuận là về các biến đổi khí hậu. Vào khoảng 1.800 năm trước Công nguyên, khí hậu trong lưu vực sông Ấn đổi thay, phát triển thành lạnh và khô hơn, sông Ghaggra-Hakra trở thành khô cạn làm cho biến đổi kiến tạo mảng, nguồn nước của hệ thống sông bị chuyển hướng về đồng bằng sông Hằng dẫn tới sự suy vong của nền văn minh Harappa.

Các thuyết khác cho rằng sự suy vong của nền văn minh sông Ấn có liên quan tới việc vương quốc người Sumer chấm dứt và các quan hệ kinh doanh mang vương quốc này đã ko còn nữa, hay xung đột quân sự và bệnh tật đã chấm dứt nền văn hóa này. Duyên cớ quyết định cho sự suy tàn vẫn chưa được giảng giải rõ ràng. Giáo sư Amos Nur và đồng nghiệp Prasad, lúc xem xét lịch sử địa chấn, đã nhận thấy có các trận động đất tàn khốc đổ xuống vùng ven biển sắp biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan. Theo giả thuyết của họ, 1 hoặc phổ quát chấn động lớn sở hữu thể đã làm cho vỏ địa cầu đi lại, kéo theo việc chặn chiếc chảy của một con sông to trong vùng. Nền sản xuất nông nghiệp bị phá hủy, những trận lụt nguy hiểm xảy ra và rốt cục vùi lấp những thành thị dưới bùn lầy.

Những tường thành của văn hóa Harappa. (Ảnh: Globalheritagefund)

Và nền văn minh Maya

Maya là nền văn minh cổ đặc sắc bên cạnh nền văn minh Andes, được vun đắp bởi người Maya, 1 bộ tộc thổ dân các nước khu vực châu Mỹ trong khoảng năm một.000 trước Công nguyên. Nền văn minh Maya đạt một trình độ cao không những về ngành nghề vun đắp nhà nước mà còn vững mạnh nhóc cả ngành kiến trúc, toán học, thiên văn học và tính toán thời gian. Những di tích khảo cổ học đã chứng minh người Maya đã phát triển định nghĩa “số 0” vào năm 357, sớm hơn châu Âu khoảng gần 900 năm, xác định chuẩn xác độ dài của một năm, thời gian trái đất quay hết 1 quanh mặt trời, xác thực hơn rất nhiều lịch được châu Âu tiêu dùng vào thời đấy. Không những thế, tín ngưỡng của người Maya cũng rất đặc biệt vì sở hữu sự hài hòa giữa lễ nghi có những chu kỳ của vũ trụ.

Hình minh họa bộ lịch Tzolk'in của người Maya. (Ảnh: yucatanadventure)

Cộng chung số mệnh mang thành Troy và văn minh Harappa, hai thành thị Quirigua(Đông Guatemala ngày nay) và Benque Viejo, vốn là trọng tâm văn hóa của người Maya trong giai đoạn đỉnh cao, đột ngột biến mất vào cuối thế kỷ thứ 9 trước Công nguyên. Đa dạng nhà sử học trên toàn cầu cho rằng sự biến mất này là hậu quả của những cuộc đấu liên miên, ban đầu là ngay trong bộ tộc của người Maya nhằm giành giật quyền lực và sau đó là của người Maya chống lại sự xâm lăng mang tên đế quốc Tây Ban Nha. Nhưng kết quả nghiên cứu của nhà địa - vật lý Robert Kovach lại cho chúng ta 1 căn nguyên hủy diệt khác: một trận động đất kinh hoàng.

Nền văn minh Chan Chan

Theo các tài liệu nghiên cứu, nền văn minh Chan Chan khởi nguồn trong khoảng năm 850 trước Công nguyên và trải qua thời kỳ cực hưng thịnh trong những năm đầu thế kỷ 15.

Nền văn minh Chan Chan

Ngoài ra, nền văn minh này đã bị lụi tàn lúc đế chế Inca xâm lăng. Hiện tại nhân mẫu vẫn trầm trồ trước các tàn tích của nền văn minh Chan Chan như những hình vẽ đồ sộ, kỳ dị trên cao nguyên Nazca.

Người ta đưa ra hầu hết giả thuyết xung quanh các hình vẽ. Đa dạng người tin rằng những hình vẽ kỳ dị ấy là bí quyết để người xưa liên lạc có sinh vật ngoài hành tinh.

Các cơn phản ứng của hành tinh vốn là nguyên cớ của đổ nát nhưng tới bây giờ, đây còn được xác định là khởi thủy dẫn đến sự mất tích bí hiểm của đa dạng nền văn minh trong lịch sử loài người.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nền văn minh thung lũng Indus là 1 trong các kỳ quan kiến trúc vĩ đại nhất do con người sáng tạo ra trong thế giới cổ đại (được biết đến mang mức độ tác động như là nền văn minh Harappan). Đây là 1 trong những thị thành to nhất trên lục địa.

Nền văn minh thung lũng Indus, Pakistan

Nằm ở vị trí Pakistan ngày nay, nền văn minh thung lũng Indus tăng trưởng mạnh cách thức đây 4.500 năm và sau ấy bị quên lãng cho đến lúc di tích được khai quật vào những năm 1920.

Với những kỹ thuật tinh tướng và hiện đại, nền văn minh này nổi bật sở hữu hệ thống vệ sinh môi trường thành phố cũng như chứng cớ về trình độ đáng kinh ngạc trong khoa học, toán học và thậm chí là nha khoa.

Vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên, nền văn minh thung lũng Indus hầu như đã bị lãng quên, với thể là sau cuộc xâm lăng của những bộ tộc Ấn-Âu hay sự sụp đổ trong nông nghiệp do biến đổi khí hậu.

Đế chế Khmer, Campuchia

Là 1 trong những đế quốc hùng mạnh nhất khu vực Đông Nam Á, nên nền văn minh Khmer ảnh hưởng trong khoảng quốc gia Campuchia hiện tại cho tới Lào, Thái Lan, Việt Nam, Myanmar và Malaysia. Bây giờ, nó được biết đến mang tên gọi Angkor.

Ngoài những di tích khắc trên đá thì không mang bất kỳ chứng tích bằng văn bản nào tồn tại, vì vậy hiểu biết của chúng ta về nền văn minh cổ đại này chỉ được chắp ghép trong khoảng những khảo sát khảo cổ học, phù điêu trên bức tường trong các ngôi đền và các tài liệu bên ngoài bao gồm cả tài liệu của Trung Quốc.

Đế chế Khmer, Campuchia

Người Khmer áp dụng cả Ấn Độ giáo lẫn Phật giáo vào vun đắp các ngôi đền, tòa tháp và những cấu trúc phức tạp khác như Angkor Wat chỉ để thờ thần Vishnu.

Những cuộc xâm chiếm của kẻ thù, tử vong do bệnh dịch hạch, những vấn đề về quản lý nguồn nước ảnh hưởng đến nông nghiệp và xung đột về quyền lực giữa các gia đình trong hoàng thất mang thể là căn nguyên dẫn tới sự tàn lụi của đế chế này.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

"Anasazi" là tên đương đại của người dân Pueblo cổ đại, các người dân sống ở khu vực "Ngã tư" (Four Corners) của Đông Nam Hoa Kỳ tại các con phố giao nhau của những tiểu bang Utah, Arizona, New Mexico và Colorado.

Nền văn minh của họ xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ 12 trước Công nguyên, và vẫn còn được biết tới có những cấu trúc bằng đá và gạch xây dựng dọc theo các vách đá bao gồm Cliff Palace trong Công viên quốc gia Mesa Verde, những tàn dư của Nhà Trắng (White House Ruins) và Pueblo Bonito tại mép phía Bắc của Chaco Canyon. Kiến trúc này được phát triển thành chung cư phổ biến tầng mà thường chỉ có thể đi vào bằng dây thừng hoặc thang.

Anasazi, New Mexico, Mỹ

Người Pueblo cổ đại ko một mực phải "biến mất", bên cạnh đó, họ đã trong khoảng bỏ quê hương của mình vì những lý do mà tới bây giờ vẫn chưa với lời tư vấn. Đa dạng chuyên gia cũng như những người Pueblo hiện đại – các người coi người Pueblo cổ đại như cha ông của mình tin rằng nạn phá rừng và hạn hán đã gây ra xung đột nội bộ và chiến tranh đã khiến cho người Pueblo rời bỏ quê hương.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Veracruz và Tabasco ở vùng đất thấp nhiệt đới phía nam miền trung Mexico đã từng là một nền văn minh phát triển tiền Columbia - nơi xây dựng nên những thủ phủ khổng lồ đáng ngạc nhiên, nơi diễn ra những cuộc đổ máu và sự hy sinh của con người, nơi phát minh ra khái niệm về số ko và về cơ bản đặt nền móngcho mọi nền văn hóa Trung Mỹ.

Nền văn minh Olmec, Mexico

Nền văn minh Olmec thậm chí sở hữu thể là nền văn minh trước nhất tại Tây bán cầu đã lớn mạnh hệ thống chữ viết, và với thể là đã phát minh ra cả la bàn và lịch Trung Mỹ. Sở hữu niên đại khoảng một.500 năm trước Công nguyên, nền văn minh Olmec đã không được phát hiện bởi những sử gia cho đến giữa thế kỷ 19. Sự biến mất của nó được cho là do những thay đổi môi trường gây ra bởi các vụ phun trào núi lửa, địa chấn hoặc sở hữu thể là do sự suy yếu về nông nghiệp.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

1 đế chế mang hoạt động thương nghiệp chủ yếu mang đế chế La Mã và Ấn Độ cổ là Đế chế Aksumite - còn được gọi là Vương quốc Aksum hoặc Axum - thống trị các nước ở Tây Bắc Châu Phi bao gồm cả nước Ethiopia từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên.

Đế chế Aksumite, Ethiopia

Từng được cho là quê hương của nữ hoàng Sheba, đế quốc Aksumite có thể là 1 nước bản địa tăng trưởng hùng mạnh của châu Phi bao gồm hồ hết Eritrea ngày nay, miền Bắc Ethiopia, Yemen, miền Nam A-rập Xê-út và miền bắc Sudan.

Đế chế đã có bảng chữ chiếc riêng của mình và vun đắp nên những bia tưởng niệm khổng lồ. Đây là đế chế trước hết chuyển đổi sang công giáo. Sự biến mất của đế chế này được cho là do bị cô lập về kinh tế lúc mở mang sang Hồi giáo, do bị xâm lược, hoặc biến đổi khí hậu làm cho thay đổi mô phỏng cái lũ của sông Nile.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Được đặt theo tên của vua Minos huyền thoại, nền văn minh Minoan của đảo Crete được tái phát hiện vào đầu thế kỷ 20, và diễn ra từ đấy đã phát hiện thêm ra những mảnh ghép hấp dẫn của một nền văn minh cổ đại khởi đầu lớn mạnh mạnh từ hơn 7.000 năm trước đây. Đỉnh cao của nó vào khoảng năm 1600 trước Công nguyên.

Nền văn minh Minoans, đảo Crete

Là 1 trong những trung tâm thương nghiệp xuất hiện vào khoảng năm 2700 trước Công nguyên, và được cho là nền văn minh tiên tiến mang những cung điện tráng lệ được vun đắp lại đa dạng lần sau hàng loạt thiên tai (có thể là động đất và núi lửa Thera phun trào).

1 trong các cung điện đó là cung điện Knossos, "mê cung" gắn liền mang truyền thuyết về vua Minos, và bây giờ là 1 địa điểm khảo cổ lớn lôi kéo khách du lịch. Nhưng vào khoảng năm 1450 trước Công nguyên, 1 thảm họa đã khiến cho nền văn minh Minoans không thể bình phục và sụp đổ.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Các khu định cư lớn nhất ở Châu Âu công đoạn đồ đá mới được vun đắp bởi các người Cucuteni Trypillian của Ukraine, Romania và Moldova bây giờ. Nền văn minh bí ẩn này vững mạnh mạnh vào giữa năm 5500 trước Công nguyên và năm 2750 trước Công nguyên mang đặc thù là làm cho gốm và thói quen kỳ lạ cứ sau 60 tới 80 năm lại đốt làng của mình.

Nền văn minh Cucuteni - Trypillian, Ukraine & Romania

Các ngôi làng sau ấy được xây dựng lại trên đống tro tàn của ngôi làng cũ. Khoảng 3.000 địa điểm khảo cổ về Cucuteni - Trypillian đã được xác định. Giống như đa dạng nền văn minh khác, nền văn minh Cucuteni - Trypillian mang thể đã bị xóa sổ bởi biến đổi khí hậu, nhưng mang giả thuyết khác cho rằng họ dần dần hòa lẫn với những lực lượng dân tộc khác cho tới lúc nền văn hóa riêng của họ biến mất.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Nền văn minh Nabatean cổ đại ngụ tại miền Nam Jordan, Canaan và phía Bắc Arabia trong khoảng thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, khi mà những người du mục Nabatean nói tiếng Aramaic bắt đầu thiên di khỏi Ả Rập.

Các di tích về họ được khắc vào các tảng sa thạch trên những ngọn núi của Jordan, và được nhớ tới sở hữu công nghệ thủy lợi. Việc quản lý hệ thống phức tạp những đập nước, kênh rạch và hồ đựng đã giúp họ mở mang và phát triển mạnh trong một khu vực sa mạc khô cằn.

Nền văn minh của người Nabatean, Jordan

Họ đã bị xâm lăng bởi những người La Mã vào năm 65 trước Công nguyên và mất quyền làm cho chủ quốc gia vào năm 106 sau Công nguyên. Sau đó, đổi tên thành vương quốc Arabia Petrea.

Vào khoảng thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên, người Nabateans đã rời bỏ Petra mà đến giờ vẫn chưa tìm được lý do chuẩn xác khiến họ ra đi. Người ta tin rằng, sau phổ quát thế kỷ bị người nước ngoài cầm quyền, nền văn minh Nabatean đã bị tàn lụi do những đội ngũ dân cày người Hy Lạp rút cuộc đã chuyển đổi sang đạo thiên chúa trước khi đất đai của họ bị thu giữ hoàn toàn bởi các kẻ xâm lăng người Ả Rập.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Rất ít người Mỹ nhìn thấy rằng có tàn dư của một nền văn minh cổ đại biến mất ngay tại Mỹ - ở Illinois, ngay bên kia sông Mississippi, từ St Louis, Missouri.

Ngọn núi Cahokia là đầy đủ những gì còn lại của một nền văn minh bản địa của người Mississippi. Những cư dân của Cahokia không lưu giữ lại văn bản mà bảo quản di sản toàn cầu này bằng các mô đất nhân tạo phủ đầy cỏ cũng như bằng đồ gốm và những đồ chế tạo khác.

Cahokia, Illinois, Mỹ

Cahokia đã từng là trung tâm đô thị to nhất phía Bắc Trung Mỹ trong số những đô thị lớn của Mexico và sở hữu thể đã từng là nơi cư ngụ của khoảng 40.000 người vào năm 1250. Cahokia đã bị xóa sổ khoảng 100 năm trước lúc người châu Âu tới Bắc Mỹ, sở hữu thể do những yếu tố môi trường hoặc do các cuộc xâm lăng của các dân tộc khác.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Không giống như người Minoan, người Mycenae ko phát triển mạnh về thương mại. Đỉnh cao của nền văn minh này là vào khoảng thời gian nền văn minh Minoan biến mất.

Nền văn minh Mycenaean đã từng phải chịu đựng sự cai trị trong 5 thế kỷ trước khi biến mất vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên.

Nền văn minh Mycenae, Hy Lạp

Theo huyền thoại Hy Lạp, Mycenae đã đánh bại thành Troy thần thoại. Những đồ tạo tác của đế chế này đã được mua thấy ở vùng đất Ireland xa xôi.

Trong thực tại, nền văn minh với sự hùng mạnh về cả văn hóa lẫn kinh tế này đã bỏ lại đằng sau sự no ấm về kiến trúc, nghệ thuật và đồ chế tạo. Điều gì đã xảy ra với để chế Mycenae? Với thể là do thiên tai, nhưng toàn bộ các chuyên gia tin rằng đấy mang thể là do những kẻ xâm lược nước ngoài hay là do xung đột nội bộ đã dẫn tới sự biến mất của đế chế.

Nền văn minh Moche, Peru

Nền văn minh Moche đã lớn mạnh một phố hội nông nghiệp lý tưởng mang các cung điện, kim tự tháp và các kênh mương tưới tiêu phức tạp trên bờ biển phía Bắc của Peru vào khoảng từ năm 100 đến năm 800.

Mặc dầu họ ko sở hữu tài liệu lưu giữ bằng văn bản nhưng đã để lại một vài mối lái về lịch sử của họ. Ấy là những món đồ gốm cực kỳ chi tiết, tinh xảo và các Công trình kiến trúc hoành tráng.

Nền văn minh Moche, Peru

Vào năm 2006, một căn phòng của người Moche đã được phát hiện và chừng như căn phòng này đã được sử dụng để lưu giữ hài cốt của con người.

Sở hữu phần nhiều fake thuyết được đưa ra xoay quanh quéo lý do tại sao nền văn minh Moche lại biến mất, nhưng lời giải thích phổ thông nhất là do tác động của El Nino, 1 mô phỏng thời tiết khắc nghiệt có đặc điểm xen kẽ thời kì lũ lụt và hạn hán khắc nghiệt.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Rất ít người biết về người Clovis, 1 tộc người Ấn Độ thời tiền sử được cho là những cư dân trước nhất của Bắc Mỹ.

Những đồ chế tác, xương và lưỡi dao bằng đá là các mai mối duy nhất cho rằng nền văn minh này đã từng tồn tại.

Nền văn minh Clovis, Bắc Mỹ

Trong 30 năm qua, những tàn dư về hoạt động của con người cổ đại đã được phát hiện, nhưng lý do họ biến mất vẫn còn trong bí ẩn. 1 Số phán đoán cho rằng người Clovis đã săn bắn quá phổ quát khiến cho ảnh hưởng đến nguồn sản xuất thực phẩm của họ, hoặc do sự thay đổi khí hậu, bệnh tật và thú dữ đã lấy đi nguồn thực phẩm của họ.

Các người khác tin rằng người Clovis ko hoàn toàn biến mất, mà chỉ đơn thuần phân tán vào các bộ lạc người Mỹ bản địa.